ในงานสืบสานประเพณีสงกรานต์ไทย-รามัญ บนสองฝั่งคลองสนามชัย ที่วัดบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน นับเป็นชุมชนมอญขนาดใหญ่ และเคร่งครัดในวัฒนธรรมมอญมากที่สุดในฝั่งธนบุรี เมื่อถึงวันที่ 16-18 เมษายน ของทุกปีชาวมอญกว่า 3,000 ชีวิต จะแต่งตัวด้วยเสื้อลายดอก มีผ้าสไบคล้องคอทั้งชาย-หญิง มารวมตัวกันเพื่อร่วมประเพณีอันดีงาม และหนึ่งในประธานการจัดงานครั้งนี้ ส.ก.สาทร ม่วงศิริ จะมาถ่ายทอดความรู้สึกกับภาพประทับใจที่ได้เห็นเพียงแห่งเดียวในกรุงเทพฯ
|
ประทับใจ 49 ชุมชน พร้อมใจร่วมงาน
“ผมมีโอกาสมาร่วมงานเทศกาลสงกรานต์ชุมชนบางกระดี่ตั้งแต่ก่อนเป็น ส.ก. และได้มาร่วมงานเป็นประจำทุกปีตั้งแต่ปี 2549 และคิดว่าจะจัดงานประเพณีดีๆ อย่างนี้ให้ยิ่งใหญ่ขึ้นทุกปี
|
|
เมื่อปีที่ผ่านมาผมเป็นประธานจัดงาน ก็เห็นความเข้มแข็งของชุมชนที่มีความสามัคคี ต้องบอกว่าชุมชนบางกระดี่เป็นชุมชนที่เป็นตัวอย่างที่ดี ชาวบ้านมีความร่วมมือร่วมใจกันดี
เมื่อมีการขอความร่วมมือจากชาวบ้านก็จะมีคนอาสาเข้ามาออกร้านร่วมงานเป็นจำนวนมาก ผมอยากให้คนอื่นมาเห็นประเพณีอันดีงามนี้เช่นกัน”
สำหรับผู้ที่จะมาเล่าถึงรายละเอียดต่างๆ ของประเพณีนี้คงจะไม่มีใครเหมาะสมเท่ากับ ส.ข.สมนึก มอญดะ ประธานสภาเขตบางขุนเทียน ซึ่งนอกจากจะเป็นหนึ่งในผู้ร่วมจัดงานแล้ว ยังเป็นสมาชิกของชุมชนแห่งนี้ด้วย
|
|
|
“ประเพณีสงกรานต์ไทย-รามัญนี้เป็นประเพณีที่มีมานานตั้งแต่ผมจำความได้ เริ่มตั้งแต่วันที่ 16 เมษายนจะเป็นวันสรงน้ำพระโดยการสรงน้ำใส่รางน้ำที่จัดเตรียมไว้ และพระสงฆ์จะนั่งอยู่ในศาลาทรงไทย
เมื่อสรงน้ำพระเสร็จ พระก็จะเดินมารับน้ำอบจากผู้ชายและจะมีการสวดให้พรกับประชาชนที่มาร่วมงาน ในเวลา 4 โมงเย็น และชมพิธีแห่ปลา ทะแยมอญ (คล้ายการแสดงลำตัดแบบไทยแต่คำร้องเป็นภาษามอญ) บ่อนสะบ้า (การแสดงของหนุ่ม-สาว สมัยโบราณถือเป็นการเสี่ยงทายหาคู่)
|
|
และในวันที่ 17 เมษายน มีการตักบาตรทำบุญในช่วงเช้า ตอนเย็นมีกิจกรรมที่วัดโดยผู้มาร่วมงานจะแต่งตัวแบบรามัญ คือเสื้อลายดอกมีสไบพาดไหล่และนุ่งโสร่งลอยชาย และมีการแสดงรำวงย้อนยุค
ส่วนในวันที่ 18 เมษายน จะมีการตักบาตร สรงน้ำพระ มีการทรงเจ้าพ่อบางกระดี่ เป็นความเชื่อถือของพี่น้องชาวบางกระดี่ที่มีมาช้านาน ซึ่งเป็นการถามไถ่เจ้าพ่อเรื่องสภาพความเป็นอยู่ของพี่น้องชาวบางกระดี่
และในภาคค่ำจะมีคอนเสิร์ตลอยชาย เป็นงานคอนเสิร์ตที่จัดขึ้นเพื่อให้วัยรุ่นได้สนุกสนาน จะเห็นภาพคนมาชมคอนเสิร์ตแต่งตัวแบบไทย-รามัญกันทั้งงานซึ่งเป็นภาพที่หาชมได้เพียงที่นี่เพียงแห่งเดียว
|
นอกจากจะกิจกรรมการเล่นที่น่าชมแล้ว ในเรื่องของวัฒนธรรมการกินในประเพณีสงกรานต์ก็มีความน่าสนใจไม่แพ้กัน โดยเฉพาะ “ข้าวแช่” จะมีความแตกต่างจากข้าวแช่ที่คุ้นเคย
นับตั้งแต่วิธีการทำที่ต้องนำข้าวไปล้างน้ำถึง 7 ครั้ง ตำข้าว 7 ครั้ง เครื่องเคียง 7 อย่าง และต้องนำมาหุงนอกชายคาบ้านเพราะมีความเชื่อว่าข้าวแช่นี้ต้องบริสุทธิ์เพื่อที่จะให้นางสงกรานต์เสวย นำไปถวายพระสงฆ์ และสำหรับให้ญาติผู้ใหญ่
นอกจากข้าวแช่แล้วยังมีกาละแมร์ซึ่งจะทำเสร็จกันตั้งแต่วันที่ 12 เมษายนเพื่อนำไปให้ญาติผู้ใหญ่ และส่วนที่เหลือจะเก็บไว้สำหรับคนมาเยือนบ้านก็จะต้อนรับกันด้วยกาละแมร์
คือเป็นการแสดงถึงความสามัคคีในการที่จะต้องกวนกาละแมร์นานถึง 4 ชั่วโมง เช่น เมื่อบ้านนาย ก. กวนกาละแมร์ บ้านนาย ข. ก็จะไปช่วยนาย ก. เป็นการช่วยเหลือกันในชุมชน รวมทั้งข้าวเหนียวคลุกงาก็เช่นกัน
ส่วนขนมหวานอย่างทองหยอด ทองหยิบ ฝอยทองถือว่าเป็นขนมหวานแบบไทยที่นำมาผสมผสานในเทศกาลนี้ เพราะมีความหมายเป็นมงคล”
|
|
ในปีหน้าหากคุณเป็นคนหนึ่งที่ต้องการร่วมประเพณีสงกรานต์ไทย-รามัญ ล่ะก็คงต้องตระเตรียมเสื้อผ้าตามวัฒนธรรมชาวมอญไว้แต่เนิ่นๆ จากนั้นก็บึ่งรถไปยังถนนพระราม 2 เส้นทางวงแหวนกาญจนาภิเษก (ธนบุรี-ปากท่อ) กม.10 เลี้ยวซ้ายเข้าถนนบางกระดี่ แล้วก็จะพบบรรยากาศวัดบางกระดี่คราคร่ำไปด้วยสีสันสดใสของเสื้อผ้าและภาพของประเพณีงานสงกรานต์ที่เต็มไปด้วยแรงศรัทธาของผู้คน
|
|
วารสายหยดน้ำ
พฤษภาคม-มิถุนายน 52